در سراسر قاره‌ها و مناطق زمانی مختلف، جوامع هزاره در سراسر جهان در تاریخ ۱۹ ماه می گردهم آمدند تا روز فرهنگ هزاره را جشن بگیرند؛ روزی که به تجلیل از میراث غنی، پایداری و تنوع فرهنگی مردم هزاره اختصاص دارد.
این روز که همه‌ساله برگزار می‌شود، فرصتی است برای جامعه هزاره تا با افتخار سنت‌ها، تاریخ و جلوه‌های فرهنگی منحصر به فرد خود را به نمایش بگذارد. از موسیقی و رقص سنتی گرفته تا لباس‌های رنگارنگ و داستان‌سرایی، این مناسبت به یک جشن باارزش و غنی از لحاظ فرهنگی تبدیل شده است.
روز فرهنگ هزاره، فرصتی است برای بازتاب و نمایش میراث فرهنگی از طریق لباس‌های سنتی، شعر، روایت‌های شفاهی و نوای جان‌بخش دمبوره. این روز تنها بزرگداشت گذشته نیست، بلکه تجلیل از روح نیرومندی است که مردم هزاره را تا به امروز پیش برده است.
این مناسبت هم‌چنین بستری برای همبستگی به شمار می‌رود. غیرهزاره‌ها در سراسر جهان با ابراز حمایت و ستایش از این جامعه، به ویژه در پیوند با تاریخ رنج‌بار و به‌حاشیه رانده‌شده‌اش در افغانستان، در این روز سهیم شدند.
در شهرهای مختلف، برنامه‌هایی با اجرای موسیقی سنتی، رقص‌های محلی و داستان‌سرایی برگزار شد و صنایع دستی و غذاهای هزاره‌گی به نمایش گذاشته شدند. بوی آشک و منتو فضای تالارها را پر کرده بود و محافل شعرخوانی و نمایشگاه‌های هنری، دریچه‌ای به درک فرهنگی گشودند که با تاریخ شکل گرفته، اما محدود به آن نیست.
در سال‌های اخیر، روز فرهنگ هزاره به یک جشن جهانی تبدیل شده است. از افغانستان و پاکستان گرفته تا استرالیا، اروپا و آمریکای شمالی، این مناسبت نه تنها ادای احترام به میراث فرهنگی است، بلکه تأییدی بر هویت، وحدت و پیشرفت نیز می‌باشد.
به‌جای ماندن در دردهای گذشته، جامعه هزاره از این روز برای برجسته‌سازی دستاوردهایی استفاده کرد که در سایه دهه‌ها سختی و مبارزه به دست آمده‌اند. در سراسر جهان، جشنواره‌های فرهنگی نشان‌دهنده فرشی رنگین از هنر، ادبیات، خوراک و روایت‌های مردمی بودند.
موسیقی‌دانان دمبوره نواختند، آوازخوانان ترانه‌های سنتی را سر دادند، و رقصندگان با حرکاتی پر از ظرافت، پل پیوندی میان سنت کهن و روحیه مدرن ایجاد کردند. زنان و مردان هزاره، پیر و جوان، تنها تماشاگر نبودند، بلکه پاسداران زنده‌ی فرهنگ خود بودند.
«ما تنها محافظان فرهنگ‌مان نیستیم — ما آن را زندگی می‌کنیم»، زهرا علی، برگزارکننده برنامه‌ای در لندن گفت. «امروز از آنچه زمانی داشتیم و از دست دادیم فخر نمی‌فروشیم؛ امروز با افتخار از آنچه دوباره ساختیم و به‌دست آوردیم صحبت می‌کنیم — با استواری و وقار.»
هزاره‌ها، که از دیرباز یکی از گروه‌های قومی به‌حاشیه رانده‌شده در افغانستان بوده‌اند، همواره با تبعیض ساختاری، ک اجباری و خشونت روبه رو بوده‌اند. اما در دهه‌های اخیر، این جامعه به یکی از پویاترین و پیشروترین اقشار اجتماعی در کشور بدل شده و در عرصه‌های آموزش، هنر، کنشگری و جامعه مدنی درخشیده‌اند.
«همانند ققنوسی که از خاکستر برمی‌خیزد، مردم هزاره داستان خود را دوباره به دست گرفته‌اند»، ستار سعیدی، نویسنده و خبرنگار فرهنگی، در لندن گفت. «این جشن فقط یک روز در تقویم نیست — بیانیه‌ای است که ما اینجاییم و داریم می‌درخشیم.»
هر اجرا، هر غذا و هر اثر دستی، داستانی از پایداری، همدلی و امید را بازگو می‌کرد. این روز نه تنها زمانی برای شادی، بلکه فراخوانی برای حفظ و انتقال این میراث زنده به نسل‌های آینده بود.
«این یک گنجینه زنده است»، صالحه سعادت، خبرنگار در واشنگتن دی‌سی، گفت. «ما باید آن را حفظ کنیم، از آن پاسداری کنیم و جشن‌اش بگیریم — نه تنها برای خودمان، بلکه برای نسل‌های بعد.»
با طنین موسیقی در شب و گفت‌وگوهای صمیمی خانواده‌ها، یک پیام روشن به گوش رسید: فرهنگ هزاره نه تنها زنده است، بلکه در حال شکوفایی است — گواهی بر درخشش، پایداری و افتخاری بی‌مرز و بی‌زمان.
