عربستان سعودی رسماً به عنوان میزبان جام جهانی فوتبال ۲۰۳۴ تأیید شد که یک دستاورد بزرگ برای سرمایهگذاری بلندپروازانه این پادشاهی نفت خیز در ورزش جهانی است. جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا، این خبر را طی یک نشست آنلاین با بیش از ۲۰۰ فدراسیون عضو اعلام کرد که مورد تجلیل و انتقاد قرار گرفت.
پیشنهاد سعودی که در فرآیند انتخاب مخالفت نکرد، بر نفوذ فزاینده پادشاهی در ورزش جهانی تحت رهبری محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان تاکید می کند. پس از تایید، در ریاض آتشبازی و شادی فوران کرد و مقامات دولتی این تصمیم را به عنوان گامی در جهت نشان دادن مهماننوازی و چشمانداز عربستان سعودی برای آینده تحسین کردند.
با این حال، این تصمیم انتقادهای گستردهای را از سوی گروههای حقوقبشری برانگیخته است که عربستان سعودی را به “ورزششویی” متهم میکنند. کشوری که از رویدادهای پرمخاطب برای منحرف کردن تمرکز از سوابق بحث برانگیز حقوق بشری خود استفاده میکند. منتقدان به قوانین محدودکننده این پادشاهی برای زنان، ممنوعیت همجنسگرایی و اعدام بیش از ۳۰۰ نفر در سال جاری، از جمله ۱۰۰ شهروند خارجی، اشاره میکنند.
سخنگوی دیدهبان حقوق بشر گفت: «این یک تصمیم بی پروا فیفا است که جان انسانها را به خطر میاندازد. پاداش دادن به ملتی با چنین سابقه افتضاحی در زمینه حقوق بشر، ارزشهایی را که فیفا ادعا می کند از آن حمایت میکند، تضعیف میکند.
این انتقاد منعکس کننده واکنشی است که قطر در آستانه جام جهانی ۲۰۲۲ با آن مواجه شد. نگرانیهای مشابهی در مورد حقوق کار، برابری جنسیتی به شمول LGBTQ+ در آن زمان مطرح شد. با وجود این، جام جهانی قطر بهعنوان یکی از موفقترین جامهای تاریخ مورد ستایش قرار گرفت و به دلیل دسترسی به آن برای هواداران از آسیا و آفریقا و سابقه امنیتی بدون حادثه آن تحسین شد.
عربستان سعودی اکنون با چالش ساخت هشت استادیوم جدید برای برآورده کردن الزامات فیفا روبرو است. گروه های حقوق بشر نسبت به رفتار با کارگران مهاجر، عمدتاً از جنوب آسیا، که احتمالاً این پروژههای ساختمانی را انجام خواهند داد، ابراز نگرانی کردهاند. در این زمینه میراث قطر وحشتناک است، جایی که بیش از ۶۵۰۰کارگر مهاجر در طول آمادهسازی برای رویداد ۲۰۲۲ کشته شدند.
فیفا از تصمیم خود دفاع کرده و تاکید کرده است که فوتبال میتواند به عنوان یک کاتالیزور برای پیشرفت اجتماعی عمل کند. اینفانتینو با تأکید بر اینکه این مسابقات برای همه آزاد است، گفت: «میزبانی جام جهانی فرصتی برای تأثیرات مثبت حقوق بشر و پیشرفتهای اجتماعی فراهم میکند.
مقامات سعودی نیز این احساس را تکرار کردند و وعده یک رویداد فراگیر را دادند. یک نماینده دولت گفت: «ما از همه دعوت میکنیم تا مهماننوازی بینظیر عربستان سعودی را تجربه کنند.
عربستان سعودی در میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ با چالشی دوگانه مواجه است: ارائه یک تورنمنت موفق و در عین حال رسیدگی به نگرانیهای جهانی در مورد فراگیری و حقوق بشر. با یک دهه آمادهسازی، پادشاهی متعهد شده است سرمایهگذاریهای قابل توجهی در زیرساختها و تدارکات انجام دهد.
جهان به دقت تماشا خواهد کرد تا ببیند آیا عربستان سعودی میتواند آرزوهای بلندپروازانه ورزشی خود را با خواستههای گشودگی اجتماعی گستردهتر متعادل کند. این که آیا این جام جهانی به عنوان بستری برای تغییرات مثبت عمل خواهد کرد یا شکافهای موجود را عمیق تر می کند، یک سوال باز باقی می ماند.
شمارش معکوس برای سال۲۰۳۴ آغاز شده است، با این امید که این جام جهانی از جنجالها فراتر رفته و این بازی زیبا را به شیوهای فراگیر و تاثیرگذار برای مخاطبان جدید به ارمغان بیاورد.